Wpływ wyroku skazującego sprawcę przemocy na postępowanie cywilne o zadośćuczynienie za krzywdę

Zachowanie sprawcy przemocy polegające na biciu, szarpaniu, opluwaniu, znieważaniu słowami obraźliwymi czy wypowiadaniu gróźb jest przestępstwem skutkującym wydaniem wyroku skazującego w postępowaniu karnym.

Stosowanie przemocy jest jednocześnie czynem niedozwolonym w rozumieniu art.415 kodeksu cywilnego uzasadniającym wystąpienie przez osobę doświadczającą przemocy przeciwko sprawcy przemocy z powództwem o zapłatę zadośćuczynienia za krzywdę.

Postępowanie cywilne w sprawie o zadośćuczynienie za krzywdę toczy się niezależnie od postępowania karnego w sprawie o przestępstwo związane ze stosowaniem przemocy, np. znęcania się. Ofiara przemocy w rodzinie może więc korzystać z dwóch niezależnych dróg dochodzenia sprawiedliwości od sprawcy przemocy: karnej i cywilnej. Może więc jednocześnie złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa oraz złożyć pozew cywilny o zadośćuczynienie z tytułu doznanej krzywdy. W taki wypadku postępowanie cywilne i karne będą się toczyć jednocześnie.

Sąd cywilny czyni własne ustalenia faktyczne w toku postępowania. Należy jednak pamiętać, że prawomocny wyrok skazujący wiąże sąd w postępowaniu cywilnym. Oznacza to, że po uzyskaniu prawomocnego skazania sprawcy przemocy w rodzinie osoba dochodząca zadośćuczynienia za doznaną krzywdę nie musi już udowadniać faktu doświadczania przemocy.Jest to o tyle istotne, że w postępowaniu cywilnym co do zasady ciężar dowodowy spoczywa na tym, kto daną okoliczność twierdzi. Oznacza to, że osoba żądająca zasądzenia jej zadośćuczynienia od sprawcy przemocy w rodzinie musi w postępowaniu udowodnić, że:

 1. doświadczała przemocy w rodzinie od bliskiej osoby – pozwanego,

2. z tego powodu powstała po jej stronie krzywda (np. osoba ta doświadczała bólu i lęku, czego przyczyną była przemoc w rodzinie).

Jeżeli sprawca przemocy (pozwany w postępowaniu cywilnym o zadośćuczynienie) został skazany prawomocnym wyrokiem skazującym za przestępstwo znęcania się, wówczas ofiarą przemocy (powód w postępowaniu cywilnym o zadośćuczynienie) nie musi udowadniać faktu doświadczania przemocy od pozwanego w czasie i formie określonej w wyroku skazującym za przestępstwo. Do udowodnienia tej okoliczności wystarczy dołączenie do pozwu odpisu wyroku skazującego ze stwierdzeniem prawomocności.

Z uwagi na wpływ ustaleń poczynionych w postępowaniu karnym na przyszłe rozstrzygnięcie sądu cywilnego w sprawie o zadośćuczynienie można zwrócić się do sądu cywilnego z wnioskiem o zawieszenie toczącego się postępowania do czasu wydania wyroku przez sąd karny i jego uprawomocnienia się.

Autor: Aplikant Adwokacki Karolina Milanowska