Dobrowolność opuszczenia lokalu a możliwość wymeldowania osoby z mieszkania

Ustawa z dnia 10 kwietnia 1974r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych przewiduje możliwość wymeldowania z mieszkania innej osoby. Zgodnie z art.15 ust. 2 ustawy: „Organ gminy wydaje na wniosek właściciela lub innego podmiotu dysponującego tytułem prawnym do lokalu lub z urzędu decyzję w sprawie wymeldowania osoby, która opuściła miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące i nie dopełniła obowiązku wymeldowania się.”

Szerzej na temat wymeldowania z lokalu osoby, która w nim nie przebywa napisałam w poprzednim artykule zatytułowanym ” Wymeldowanie innej osoby z mieszkania”.

W praktyce Wydziałów Ewidencji Ludności Gmin pojawił się jednak problem, jak ocenić sytuację, gdy osoba, wobec której wszczęto postępowanie o wymeldowanie nie przebywa już w lokalu nie z własnej woli (np. nie ma już dostępu do mieszkania, gdyż wymieniono w nim zamki).

Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że „dobrowolność opuszczenia miejsca stałego pobytu nie jest przesłanką ustawową wymeldowania. Z brzmienia art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych nie wynika, by w każdym przypadku koniecznym było ustalenie dobrowolności opuszczenia miejsca stałego pobytu. W orzecznictwie sądowoadministracyjnym ukształtowało się stanowisko, że nawet jeżeli przyczyna opuszczenia lokalu nie była dobrowolna, a owe opuszczenie trwa odpowiednio długo i gdy osoba usunięta z lokalu nie skorzystała we właściwym czasie z przysługujących jej środków prawnych umożliwiających powrót do lokalu, to organ administracji zobowiązany jest do wymeldowania takiej osoby z poprzednio zajmowanego lokalu, skoro osoba ta tej czynności sama nie dopełniła” (II OSK 2264/11 – wyrok NSA z dnia 21-03-2013)

Z wyroku tego wynika, że dobrowolność opuszczenia miejsca pobytu bądź jej brak nie ma znaczenia przy wymeldowaniu.

Jednak w innym wyroku Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że „dla zaistnienia zaś przesłanki „opuszczenia miejsca pobytu stałego” konieczne jest, aby fizycznemu przebywaniu osoby w innym miejscu, niż miejsce pobytu stałego, towarzyszył zamiar stałego związania się z tym innym miejscem, urządzenia w nim swego trwałego centrum życiowego.” Dalej jednak uznał, że „z brzmienia powołanego przepisu nie wynika jednak, by w każdym przypadku organ powinien dokonywać ustaleń w kwestii dobrowolności opuszczenia miejsca stałego pobytu przez osobę, wobec której prowadzone jest postępowanie o wymeldowanie.” (II OSK 2089/11 – wyrok NSA (N) z dnia 05-03-2013)

W orzecznictwie sądów administracyjnych nie ma więc jednolitego poglądu na przesłankę dobrowolności opuszczenia lokalu w postępowaniu o wymeldowanie. Przeważa jednak pogląd, zgodnie z którym dobrowolność opuszczenia mieszkania nie jest warunkiem niezbędnym dla wymeldowania innej osoby.

Podkreślić też trzeba, że decyzja o wymeldowaniu ma charakter tylko i wyłącznie ewidencyjny. Oznacza to, że po dokonaniu wymeldowania organ gminy jedynie wykreśla wpis w ewidencji.

Decyzja o wymeldowaniu potwierdza więc jedynie, że dana osoba nie przebywa w konkretnym lokalu. Decyzja o zameldowaniu bądź wymeldowaniu nie wywiera żadnego wpływu na prawo do lokalu. A zatem dla usunięcia danej osoby z mieszkania stosujemy postępowanie eksmisyjne a nie meldunkowe.

Autor: Aplikant Adwokacki Karolina Milanowska